Wassily Kandinsky – Sesler
Klänge
“Resim için mücadele ediyorduk, ama resim tek başına yeterli değildi. Eski dar kavramları büyük ölçüde ortadan kaldıran ve sanatlar arasındaki duvarları yıkan sentetik bir kitap fikri geldi aklıma… Böylece sanatın probleminin bir biçim problemi değil tinsel içerik problemi olduğunu kanıtlayacaktım.”
Modern sanatın devlerinden, soyut resmin öncüsü Wassily Kandinsky, 1910’lu yıllarda Münih’te kendi sanat anlayışının temellerini attığı çalışmalarla meşgulken, bir yandan Franz Marc, Gabriele Münter, August Macke, Paul Klee, Alexej von Jawlensky, Arnold Schönberg gibi isimlerle avangart Der Blaue Reiter (“Mavi Atlı”) grubunda yer almış, diğer yandan 1912’de Sanatta Tinsellik Üzerine adlı teorik yapıtını yayımlamıştı. Gene aynı yıl yayımladığı diğer kitabıysa Sesler (Klänge) idi. Kandinsky’nin Almanca yazdığı 38 düzyazı şiir ile 56 ağaç baskıyı bir araya getiren Sesler, söz ile resmin sentezi üzerinden hem yüzey, boşluk, nokta, renk, ses, mekân, zaman ilişkilerini deneye ve oyuna tâbi tutuyordu, hem de bütüncül anlamda müziksel bir içerik üzerinden ilerlemenin, ataletin, gerilimin ve dönüşümün simyasını araştırıyordu.
Sınırlı sayıda yayımlanan Sesler, sanatçının doğrudan irtibat halinde olduğu Dışavurumcu, Gerçeküstücü, Dadacı sanat ve edebiyat çevrelerinde derin bir etki yarattı; Kandinsky’nin şiirleri Cabaret Voltaire’de ve Rus Fütürist buluşmalarında okundu. Tüm zamanların en önemli “sanatçı kitapları” (artist’s book) arasında yer alan Sesler, kimilerine göre “Kandinsky’nin tüm yapıtları yok olsa dahi tek başına onu ölümsüz kılmaya yetecek” bir yapıttır.
Yayımlandıktan yüz yıl sonra Sesler’in ressamlara ve şairlere söyleyecek hâlâ çok şeyi olduğu kesin.
“Kandinsky’nin deneyip de tüm dudak bükme ve kınamalara rağmen yepyeni yollardan ilerlemediği tek bir sanat biçimi yoktur. Söz, renk ve ses onda eşsiz bir ahenk içindedir… Şiirde de salt tinsel süreçleri ilk o resmetmiştir.”
Hugo BALL, 1927
“Sıradışı, olağanüstü kitaplardan biridir Sesler… Buradaki parçalar keşfedilmemiş, ebedî derinliklerin esrarını solur. Konuşan dağlar misali kudretle kabarır biçimler. Sarı sarı, al al yıldızlar çiçeklenir göğün dudaklarında.”
Jean ARP, 1951
www.isaretatesi.com
Wassily Kandinsky - Sesler
E-kitabı tam ekran okumak için üstteki pencerenin köşesindeki bağlantıya tıklayınız. Okurlardan talep gelmesi halinde ileride yapıtın sınırlı sayıda özel baskısının yapılması planlanmaktadır. Buna yönelik duyuruları almak üzere isaretatesi@gmail.com adresine bir e-posta atabilir, takipçi listesine katılabilirsiniz. Dilerseniz İşaret Ateşi’ni sosyal medya üzerinden de takip edebilirsiniz. İyi okumalar…
* The Museum of Modern Art (MoMA) koleksiyonunda bulunan Sesler’in özgün, tam versiyonunu incelemek için şu linke bakabilirsiniz:
https://www.moma.org/s/ge/collection_ge/objbytag/objbytag_tag-vo26560_sort-5.html
Sesler
Wassily Kandinsky
Klänge
Almanca aslından çeviren: Aytek Sever
Yayın tarihi: Haziran, 2021 (gözden geçirilmiş 2. basım)
